YBĐT – Tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày dân số Việt Nam 26/12 năm nay trong bối cảnh dân số nước ta vừa chạm ngưỡng 90 triệu người.
Với quy mô dân số như hiện nay, Việt Nam hiện đứng thứ 3 khu vực Đông Nam Á và thứ 14 trên thế giới. Theo đánh giá của giới chuyên môn, chúng ta đang ở thời kỳ cơ cấu dân số “vàng” với hơn 62 triệu người (chiếm 69% dân số) đang ở độ tuổi lao động là một nguồn nhân lực khổng lồ cho sự phát triển. Tuy nhiên, đây vừa là cơ hội cũng vừa là thách thức đối với sự bền vững của đất nước kể cả quy mô, cơ cấu, chất lượng, phân bố cũng như quản lý dân cư…
Yên Bái hiện có gần 774 nghìn người. Là một tỉnh miền núi đặc thù, chúng ta vẫn đang nỗ lực giảm sinh, nhất là vùng đồng bào dân tộc ít người, vùng sâu, vùng xa – nơi tỷ lệ người sinh con thứ ba trở lên còn ở mức cao, đặc biệt là hai huyện Trạm Tấu và Mù Cang Chải. Nhiều chính sách của tỉnh và các địa phương đã dành sự ưu tiên cho công tác dân số.
Đứng trước khó khăn khi tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên ở mức cao, huyện Mù Cang Chải đã có chính sách khen thưởng các thôn, bản không có người sinh con thứ ba hàng năm với mức 1 triệu đồng/thôn, bản; mỗi năm duy trì không có người sinh con thứ ba trở lên được thưởng thêm 1 triệu đồng và sau 4 năm duy trì liên tục sẽ được thưởng 4 triệu đồng.
Đây thực sự là một chính sách khích lệ đặc biệt, trực tiếp đến các vùng có mức sinh cao và những người trực tiếp làm công tác dân số. Những chính sách như thế rất cần được các địa phương quan tâm nhân rộng, đặc biệt là những địa bàn “vùng lõm” trong công tác dân số.
Theo đó, vấn đề nâng cao chất lượng dân số cũng đang được đặt ra. Hiện tại, số trẻ bị suy dinh dưỡng thể thấp, còi trên địa bàn tỉnh vẫn còn dưới 30%; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng ở mức trên 20%. Vì thế, bài toán nâng cao chất lượng dân số cần được quan tâm bằng những hành động thiết thực, cụ thể như: tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân; sàng lọc trước sinh, sơ sinh; giảm tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống…
Chủ đề của Tháng hành động quốc gia về dân số năm 2013 và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 năm nay là “Già hóa dân số – Những thách thức trong chăm sóc người cao tuổi” đã cho thấy vấn đề đặt ra trong nhiệm vụ công tác dân số hiện nay.
Để tận dụng cơ hội của “cơ cấu dân số vàng”, chúng ta cần điều chỉnh mức sinh sao cho hợp lý nhằm kéo dài thời gian “dân số vàng”, làm chậm quá trình già hóa dân số. Ở Yên Bái, với đặc thù của một tỉnh miền núi, thực tế mỗi địa bàn lại có đặc thù khác nhau nên công tác dân số cũng cần xây dựng những nhiệm vụ cụ thể, phù hợp để đạt được hiệu quả cao nhất.
Với những địa bàn vùng cao, vùng đồng bào dân tộc nơi mức sinh còn cao thì bài toán giảm sinh cần được quyết tâm thực hiện bằng được. Còn với vùng thấp, địa bàn thị trấn, thị xã, thành phố nơi đã đạt được mức sinh thay thế thì vấn đề cần quan tâm là duy trì được mức sinh hợp lý để kéo dài cơ hội “dân số vàng”, làm chậm lại quá trình già hóa dân số; kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.
Để tận dụng cơ hội “dân số vàng”, vấn đề giải quyết việc làm, có các chính sách phù hợp, thiết thực sử dụng nguồn lao động dồi dào cho sự phát triển là hết sức cần thiết. Cùng với đó cũng cần có giải pháp kịp thời chủ động trước tình trạng già hóa dân số đang diễn ra theo quy luật.
Như vậy, có thể thấy những vấn đề đặt ra cho công tác dân số là rất lớn với những nhiệm vụ hết sức cụ thể của mỗi thời điểm, giai đoạn nhất định. Để dân số trở thành một nhân tố thuận lợi cho sự phát triển, rất cần sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở bằng các chính sách và hành động thiết thực nhất, hiệu quả nhất.
N.T