YBĐT – Chuyện lao động của một công ty TNHH bị trừ thẳng thừng nửa triệu đồng /người gọi là để “phúng viếng” khiến nhiều công nhân bức xúc. Tiếp đến là việc công ty này để một công nhân lao động bị tai nạn chết trong quá trình thi công kè sông Hồng khiến đơn vị phải bồi thường cho gia đình nạn nhân trên 150 triệu đồng.
Tuy nhiên, do công nhân này chưa được đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cũng như không tham gia bảo hiểm thân thể nên khi xảy ra sự việc, nạn nhân không được hưởng một chế độ gì. Chủ sử dụng lao động đã nghĩ ra cách trừ tiền trên để có số tiền đền bù cho gia đình nạn nhân. Cũng liên quan đến người lao động cho thấy, nhiều trường hợp công nhân bậc cao, có gần đủ năm công tác, tuổi nghỉ hưu cũng xấp xỉ qui định nhưng khi về hưu đành ngậm ngùi với đồng lương ít ỏi (trên dưới 2 triệu đồng).
Khi ấy họ mới biết rõ nguyên do và thấy thật thiệt thòi so với những gì họ đã cống hiến. Chủ sử dụng lao động thay vì đóng BHXH theo phần trăm bậc lương thực hưởng thì họ chỉ đóng bảo hiểm cho người lao động ở mức rất thấp nên ảnh hưởng đến chế độ của người lao động…
Những dẫn chứng trên cho thấy, quyền lợi người lao động trong thực hiện chính sách xã hội, an toàn lao động đã bị không ít chủ sử dụng lao động coi nhẹ. Hiện cả nước mới có khoảng 70% số lao động diện bắt buộc tham gia BHXH, nhưng tình trạng nợ BHXH còn lớn, nhất là khối doanh nghiệp (tính đến nay lên đến 6.700 tỷ đồng).
Đối với Yên Bái, theo số liệu thống kê đến ngày 30/9/2013, toàn tỉnh có trên 300 đơn vị sử dụng lao động có số tháng nợ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp từ một tháng trở lên với tổng số tiền nợ là trên 28 tỷ đồng. Bên cạnh đó, ý thức tuân thủ pháp luật về BHXH của một số người sử dụng lao động chưa cao. Thậm chí, có đơn vị, doanh nghiệp cố tình né tránh, chiếm dụng tiền BHXH, nợ đọng dây dưa kéo dài nhiều tháng, không chịu đóng theo mức quy định. Đương nhiên, khi người lao động bị tai nạn hoặc cần giải quyết chế độ sẽ không được BHXH chấp nhận. Người lao động phải chịu những thiệt thòi không đáng có.
Thực tế cho thấy, việc xử phạt vi phạm an toàn vệ sinh lao động hiện nay còn chưa bắt kịp thực tiễn bởi nhiệm vụ giám sát, báo cáo an toàn vệ sinh lao động thường được giao cho chính doanh nghiệp thực hiện. Về phía người lao động, không phải họ không nhìn thấy hiểm họa trong lao động, nhưng vì kế sinh nhai mà phải chấp nhận đánh đổi sinh mạng hoặc chí ít là mạo hiểm với tính mạng để kiếm cái ăn cái mặc, nuôi con ăn học.
Không phải doanh nghiệp không nhìn thấy nguy hiểm cho nhân công của mình, nhưng không ít trong số đó đặt lợi nhuận cao hơn sinh mạng con người. Cơ quan quản lý đôi khi ra quân rầm rộ thanh tra, kiểm tra nhưng cũng chưa thực sự sâu sát, thiết thực, chưa thể hiện được hết trách nhiệm.
Hơn lúc nào hết, quyền và lợi ích của người lao động phải được coi trọng. Cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành thực hiện Luật BHXH đối với doanh nghiệp, kiến nghị thanh tra, xử phạt các hành vi trốn đóng, chậm đóng BHXH làm ảnh hưởng tới chế độ người lao động. Đối với những đơn vị đã được các ngành kiểm tra, thanh tra nhưng cố tình chậm đóng BHXH và để nợ số tiền lớn, nợ nhiều tháng cần lập hồ sơ khởi kiện ra tòa.
Cơ quan lập pháp cần nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật BHXH, qui định về an toàn lao động… đưa tội danh này vào Bộ luật Hình sự với ngưỡng xử lý phù hợp. Bởi vì, một trong những khâu yếu hiện nay là chế tài xử phạt đối với các doanh nghiệp nợ BHXH, vi phạm luật lao động quá thấp, thủ tục xử phạt phức tạp, trong khi luật không quy định xử lý hình sự khi doanh nghiệp chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động.
Các tổ chức, cá nhân sử dụng lao động cần nêu cao trách nhiệm thực hiện các quy định pháp luật, chế độ chính sách đối với người lao động. Chủ sử dụng lao động và ngay chính bản thân người lao động cần tăng cường nâng cao kiến thức, kỹ năng và chủ động trong phòng ngừa tai nạn lao động, đảm bảo quyền cũng như lợi ích khi tham gia BHXH và các chế độ khác của người lao động.
H.V